Phyllis Lambert, de vrouw die architecten maakte

Geboren in een familie Bronfman die fortuin maakte in de distilleerderij,onroerend goed, olie, gas en biochemie, kreeg Phyllis een opleiding die gericht was op de kunsten, waardoor ze haar talenten als tekenaar en beeldhouwer kon ontwikkelen. Ze exposeerde haar eerste werken op elfjarige leeftijd tijdens evenementen georganiseerd door de Royal Canadian Academy of Arts! Haar weg leidde haar naar de architectuur, waarvan ze de geschiedenis leerde in New York, een oriëntatie die haar hele leven zou bepalen.

Op 17 mei 1949 trouwde ze met Adolphe Lambert en het paar verhuisde naar Parijs, een stad die ze nooit meer zou verlaten, zelfs niet na haar scheiding in 1954. Ze bleef alleen in haar atelier beeldhouwen, maar het duurde niet lang voordat het keerpunt kwam toen ze, ook in 1954, haar pen ter hand nam om zich te verzetten tegen een enorm architectuurproject om het familiebedrijf Seagram Ltd een nieuw hoofdkantoor in New York te geven. Ze was pas zevenentwintig, maar ze was niet verlegen met haar standpunten. Door middel van acht pagina’s van goed doordachte pleidooien slaagt ze erin haar miljardair-patriarch te laten buigen en uiteindelijk ziet hij af van het oorspronkelijke project. Gevoelig voor de argumenten van zijn dochter, gaf Samuel Bronfman haar de leiding over het project. Na zes weken onderzoek en nadenken stelde Phyllis hem voor aan Ludwig Mies van der Rohe. Deze Duitse architect, leider van het modernisme en laatste directeur van het Bauhaus, was het nazisme ontvlucht en naar de Verenigde Staten gemigreerd, waar hij toen directeur was van het Illinois Institute of Technology. De keuze van de jonge vrouw werd goedgekeurd en ze werd enthousiast. Ze leerde op de werkplek voordat ze aan de Yale University ging studeren en vervolgens bij het instituut kwam onder supervisie van Mies, die al snel haar mentor werd. Niet tevreden met het managen van het culturele programma in het Seagram-gebouwmaakte ze plannen voor het Saidye Bronfman Centre in Montreal, genoemd ter ere van haar moeder.

Architect, auteur, fotograaf, beeldhouwer, verzamelaar en activist

Tien jaar later, in 1973, vond ze een nieuw strijdros en ging ze de strijd aan met erfgoedliefhebbers die de mooie huizen in de oudere wijken van Montreal niet wilden zien verdwijnen. Ze ging zelfs zo ver dat ze Shaughnessy House kocht, een gebouw uit 1874, om de sloop ervan te voorkomen. Het gebouw zou al snel een museum huisvesten, een integraal onderdeel van het Canadian Centre forArchitecture, dat tussen 1985 en 1989 een complex zou bouwen onder leiding van Peter Rode en Phyllis Lambert. Het instituut werd opgericht om het maatschappelijk belang vanarchitectuur aan te tonen en omvat een theater, een bibliotheek, restauratielaboratoria, conferentieruimten en een studiecentrum gewijd aan stedenbouw en natuurlijk aan de architectuur zelf, de kunst waarvan de vormen het leven van onze tijdgenoten vormgeven door hen een kwaliteitsvolle omgeving te bieden. Het wordt gefinancierd door een portefeuille van 750.000 aandelen in het bedrijf, geschonken door Phyllis. Terwijl haar interesse ertoe heeft geleid dat ze heeft deelgenomen aan grote projecten zoals de renovatie van het Millennium Biltmore Hotel in Los Angeles, investeert ze graag in de renovatie van sociale woningen met lage inkomens om alle lagen van de bevolking te bereiken en zo de levenskwaliteit te verbeteren.

Phyllis Lambert heeft eredoctoraten van bijna zesentwintig universiteiten in zowel Europa als Noord-Amerika. In 1992 werd zeOfficier des Arts et des Lettres de France en ze heeft een indrukwekkend aantal prestigieuze prijzen ontvangen, waaronder de Gouden Leeuw op de ^14e Biënnale van Venetië in 2014. Op 98-jarige leeftijd blijft de vrouw, die wordt beschouwd als een pionier van de overgang naar het postmodernisme, reizen om nieuwe architectonische ontwikkelingen te ontdekken, zonder te aarzelen om de bouwers van “gevangenissen” aan de kaak te stellen, met voldoening kijkend naar de innovaties en andere successen die ze vereeuwigt en subito op Instagram post met haar roze telefoon. Fotografie is een andere activiteit op de lange lijst van Phyllis Lambert. Deze discipline vereist dat ze een specifiek deel van een gebouw inkadert en uitlicht, maar ook dat ze onderzoek doet naar de impact van het licht dat over de gekozen gebouwen en monumenten glijdt, schaduwt of spettert. Tentoonstellingen van zijn werk en boeken gaan uitgebreid in op zijn denkwijze en theorieën. Zijn foto’s zijn de bekroning van een leven gewijd aan architectuur dat op een omslachtige manier begon met een verzameling tekeningen uit de ^16e, ^17e en ^18e eeuw, opgebouwd in zijn jeugd in het begin van de jaren 1950!

Foto omslag: © Fonds Phylliss Lambert, Courtesy CCA