Goya in de spotlight

Hoewel Francisco de Goya y Lucientes (1746-1828) het bekendst is om zijn vele monumentale portretten, die de aristocratie van die tijd met een zekere majesteit en eenvoud afbeelden, is hij ook beroemd om zijn composities die de vrolijkheid van volksfeesten uitbeelden. Deze vrolijke sarabanden werden door de liciers omgezet in wandtapijten, waarvan sommige nog steeds de koninklijke paleizen sieren. Maar Goya‘s werk heeft nog een ander facet. Aan de ene kant stelde het hem in staat om zijn angst en fantasmagorische visioenen te uiten, met een voorliefde voor het absurde en het burleske; en aan de andere kant om het onrecht, het misbruik en de verschrikkingen waaronder zijn landgenoten dagelijks leden aan de kaak te stellen. Zijn diep ontroerende en harde onderwerpen plaatsten de kunstenaar vierkant binnen de realistische beweging, zonder concessies. Goya aarzelde niet om “het kwaad van de Spaanse samenleving aan de kaak te stellen: prostitutie, onwetendheid, hebzucht, ijdelheid, fanatisme, sociaal onrecht, het parasitisme van de inactieve klassen en de geestelijkheid”.

Met De rampen van de oorlog (1810-1815) werd hij vervolgens de onverbiddelijke analyticus van de horror, die op ruwe wijze schietpartijen, bijlmoorden, lichamen die door bombardementen werden gekatapulteerd, aan bomen werden gespietst, in stukken werden gehakt, lijken ophing… Werken van over de hele wereld helpen bij het verkennen van Goya ‘s formele, conceptuele en ideologische nalatenschap, die blijft intrigeren, ontroeren en inspireren. Dit unieke universum plaatst hem bij de baanbrekende kunstenaars die, terwijl ze de intellectuele idealen van de Verlichting onderschreven, plotseling de gruwelen en corruptie waarvan hij getuige was met ijzingwekkend pessimisme weergaven. Voor zijn 30ste editie keert het Europalia festival terug naarSpanje, het land dat het in 1985 eerde, met een multidisciplinair programma dat erfgoed enhedendaagse kunstvormen combineert. Met Francisco de Goya als boegbeeld en inspiratiebron belicht het festival de culturele rijkdom van Spanje via beeldende kunst,architectuur, theater, dans, muziek, performance, film en literatuur. In totaal zijn er niet minder dan honderd evenementen die meer dan 170 artiesten uit heel België samenbrengen.

Foto omslag: Modo de volar (nr. 13), uit de serie Los Disparates, 1815-1816, ets, aquatint en drogenaald, 24,5 x 35 cm. Parijs Musea / Paleis