De Folon Foundation bestaat al 25 jaar!

L’Éventail – Waarom heeft Jean-Michel Folon een stichting opgericht en gekozen voor het regionale landgoed Solvay?
Stéphanie Angelroth – Door een Stichting op te richten , wilde Jean-Michel Folon ervoor zorgen dat zijn werk en de waarden die hij verdedigde een toekomst op lange termijn zouden hebben. Ook al verliet hij België op zijn eenentwintigste, hij heeft altijd sterke banden gehouden met zijn land van herkomst en was ontroerd door het voorstel van het Waalse Gewest. Het Solvay-park, omgeven door natuur, beantwoordde aan zijn aspiraties. Het ligt niet ver van het meer van Genval, waar de jonge Folon tijdens de oorlog woonde. Hij was gecharmeerd van de plek, die hem veel herinneringen uit zijn kindertijd bezorgde. Folon creëerde de scenografie en hield vijf jaar toezicht op het project.

– Wat is de volgende stap?
– Dankzij een legaat van Paola Ghiringhelli-Folon, de tweede vrouw van de kunstenaar, die in 2012 overleed, hebben we nu een collectie van ongeveer 7000 werken en duizenden archieven, waardoor we externe tentoonstellingen kunnen organiseren en de kunst van Folon vanuit verschillende invalshoeken kunnen bestuderen. We hebben nog steeds een gedeeltelijk beeld. De kunstenaar werkte in een veelheid van technieken –aquarel, natuurlijk, maar hij had ook een passie voor zeefdrukken, graveren, glas in lood, brons, wandtapijten en zelfs keramiek! We kijken ook naar de persoonlijkheden die zijn pad kruisten. Onder hen bevinden zich Renzo Piano, Simone Veil, Jorge Semprún, Yehudi Menuhin en Andrée Putman, die allemaal lid zijn geweest van het Comité van Eer van de Stichting. Maar er waren ook beeldende kunstenaars. In de jaren 1960 tekende Folon vierhandige werken met zijn vriend Roland Topor. In 1980 werkte hij samen met Pierre Alechinsky en Pol Bury aan een Daily-Bul campagne over de absurditeit van de Belgische institutionele hervormingen. Er zijn vele anderen…

– Vorig jaar werden er in Brussel vier tentoonstellingen gehouden die weinig bekende aspecten van het werk van de kunstenaar onthulden…
– Dat klopt. We wilden de 90e verjaardag van de geboorte van dekunstenaar vieren met drie originele tentoonstellingen en een rondleiding langs emblematische sculpturen, van de Kleine Zavel tot de Galeries Royales Saint-Hubert. In het Musée Magritte benadrukten we de invloed van Magritte op het werk van Folon. Op achttienjarige leeftijd ontdekte Folon de compositie Le Domaine enchanté van de surrealist in het Casino van Knokke. Het was toen dat hij zich realiseerde dat “je alles kunt doen in de schilderkunst, zelfs mysteries verzinnen”. Veel van zijn werk is doordrenkt van deze Belgische surrealistische traditie. Een tweede tentoonstelling, in het Autrique-huis van Victor Horta, onthulde een andere kant van zijn persoonlijkheid: de verzamelaar. Folon omringde zichzelf met objecten waar hij jacht op maakte. Voor het grootste deel waren het inspiratiebronnen die leidden tot hybride personages en antropomorfe objecten, volgens een principe van metamorfose dat hem heel eigen was. We hebben het huis kunnen overnemen alsof Folon er echt gewoond had, door zijn werken en de voorwerpen uit zijn dagelijks leven te installeren. Een derde tentoonstelling, in het Musée du Design, belichtte een ander facet: zijn vruchtbare samenwerking met de Italiaanse firma Olivetti.

– Wat zijn jullie van plan voor de dubbele verjaardag van dit jaar?
– We willen de banden met Zuid-Frankrijk, waar hij zijn atelier had (in Monaco), weer aanhalen en een weekend ter ere van Folon organiseren in Saint-Paul-de-Vence, waar hij de chapelle des Pénitents blancs decoreerde. We plannen een eerbetoonceremonie, met voordrachten van teksten over de kunstenaar. We zullen ook in La Colombe d’or zijn, het legendarische hotel-restaurant in Saint-Paul waar Folon vaak creëerde en verbleef, en in Les Arcades in Biot, een kunstenaarsoord dat bezocht werd door Léger, Vasarely en Braque, waar Folon vogels op de muren schilderde. Daarnaast organiseren we op 30 november een jubileumdag in de Folon Foundation rond het thema Kunst, Inclusie, Verzet, waarbij we de buitengewone samenwerkingen met de associatieve partners die het DNA van onze sociale actie vormen, in de schijnwerpers zetten: Amnesty International,Unicef, de Yehudi Menuhin Foundation, L’Essentiel, Eqla, Pêcheur de lune. Er zullen ook multisensoriële rondleidingen zijn voor slechtzienden en zienden, gemaakt in samenwerking met Eqla, en rondleidingen voor zeer jonge bezoekers (vanaf twee jaar), Minuscules genaamd. Er zijn ook rondleidingen door mensen met een handicap die in het L’Essentiel centrum in Lasne wonen, voor een andere benadering van de werken en een unieke ontmoeting. Op dezelfde dag organiseren we ook een ronde tafel over het thema Kunst, Inclusie, Verzet, om antwoord te geven op de vraag “Hoe kunnen culturele instellingen, in theorie en in de praktijk, de verdediging van de mensenrechten ondersteunen? Tot slot wil ik een prachtig project noemen dat eind september is geopend ter gelegenheid van de 975e verjaardag van de Romaanse kerk in Waha, waarvan Folon de glas-in-loodramen heeft gemaakt: een tentoonstelling in het museum van Marche-en-Famenne (Famenne & Art Museum), gewijd aan de glas-in-loodramen van Folon. Dit is ook een gelegenheid voor ons om een tweede “cahier” te publiceren over dit thema en om een film over het onderwerp te produceren.

– Hebben jullie ook geen vriendenclub?
– In feite hebben we Les Amis de la Fondation opnieuw gelanceerd, nu bekend als De beste vrienden van Folon. Dit cenakel van enthousiastelingen heeft ons in staat gesteld om een aantal projecten uit te voeren, zoals de restauratie van de tien sculpturen van Folon in de Giardino delle Rose in Florence, een park dat uitkijkt over de stad, gelegen boven de Duomo en de Medici stad. Een prestigieus en prachtig project, dat niet mogelijk zou zijn zonder hun hulp.

– In een notendop, hoe zou u de Folon Foundation omschrijven?
– Folon , dichter en multidisciplinair kunstenaar, was een man van ontmoetingen. Zijn stichting moet een plaats zijn van uitwisseling, ontdekking en inclusie. Ons doel is om zijn werk en zijn waarden te behouden en te promoten ter verdediging van de mensenrechten, de natuur en de schoonheid op aarde.

Foto omslag: De kunstenaar naast La Mer, de grote beeldhouwer, een werk dat in 1997 op het strand van Knokke werd geïnstalleerd en een herkenningspunt is geworden in het Belgische kustlandschap. © Chunichi Shimbun co, Ltd