Artus Quellin, koninklijk beeldhouwer

De ongeëvenaarde stijl vanArtus Quellinus combineert het warme realisme van de Rubensiaanse barok met de sereniteit en harmonie van de klassieke Italiaanse kunst, die hij in Rome had geleerd. Hij was naar de Eeuwige Stad gereisd om les te krijgen van François Duquesnoy, een andere leidende figuur in de wereld van de beeldhouwkunst. Hij verliet Antwerpen voor Amsterdam, waar hij zich in 1648 vestigde. Hij vestigde zich al snel als een briljant waarnemer en verteller wiens werk een breed publiek aansprak. Zijn beelden voor het huidige paleis, in marmer en brons, getuigen hiervan, net als zijn bustes au naturel, zijn indrukwekkende heiligenbeelden, zijn kunstig gemodelleerde terracotta’s en zijn verfijnde ivoren.

Quellinus, die trots de titel “Amsterdamse Beeldhouwer” droeg, werkte bijna vijftien jaar in zijn grote werkplaats aan de Keizersgracht. Hij werd vooral beroemd door zijn grote sculpturale bijdrage aan het huidige Paleis op de Dam, dat in 1655 werd ingewijd als het nieuwe stadhuis van Amsterdam. Hij creëerde daar een uniek ensemble, dat vandaag de dag dienst doet als decor voor een enorme collectie (meer dan honderd!) van belangrijke werken uit Nederlandse en buitenlandse musea, kerken en privécollecties. Intieme beeldhouwwerken staan naast majestueuze werken met goden, godinnen, dieren, planten en symbolische onderwerpen.

De door Quellinus vereeuwigde burgemeesters van Amsterdam keren kort terug naar hun‘paleizen’ om bezoekers in de Burgerzaal te verwelkomen. Uitzonderlijke bruiklenen waren onder andere het meer dan levensgrote beeld van de heilige Petrus uit de Sint-Andrieskerk in Antwerpen en de indrukwekkende fontein met de Griekse godin Athena uit het Kurhaus Museum in Kleef. Hij was niet tevreden met het inspireren van zijn tijdgenoten, maar stimuleerde ook de carrières van Rombout Verhulst, Artus II Quellinus en Josse de Corte, die de stijl van zijn mentor naar Venetië importeerden.

Het Dampaleis werd gebouwd volgens de plannen van architect Jacob van Campen en rust op 13.659 pijlers. Het is gemaakt van Bentheimer zandsteen en is een perfect voorbeeld van een classicistische monumentale stijl, een bewijs van de macht van de stad tijdens de Gouden Eeuw. Het heeft zijn zeven poorten behouden, die de zeven verenigde provincies symboliseren: Gelderland, Holland, Zeeland, Friesland, Overijsel, Groningen en Utrecht. Het gebouw werd pas in 1808 een koninklijke residentie toen Louis Bonaparte, de broer van Napoleon, besloot er zijn intrek te nemen en het voor de gelegenheid in Empirestijl inrichtte. Daarom herbergt het paleis nu een van de belangrijkste collecties meubels in deze stijl buiten Frankrijk.

Tussen 1813 en 1815 werd het teruggegeven aan de stad Amsterdam, toen koning Willem I er zijn intrek nam. Tegenwoordig ontvangt Koning Willem-Alexander hier hoge gasten en organiseert hij een aantal officiële evenementen, maar hij woont hier niet. De tentoonstelling is een geweldige kans om dit paleis te ontdekken dat de Nederlanders, of in ieder geval de Amsterdammers, beschouwen als het achtste wereldwonder!

Foto omslag: © KPA (Koninklijk Paleis Amsterdam)