De wedergeboorte van de Fondation Cartier in Parijs

Afgelopen herfst gonsde de Parijse kunstwereld van het even gevarieerde als bruisende nieuws. In dezelfde week haalde een spectaculaire overval op het Louvre de krantenkoppen, terwijl de Parijse kunstweek in volle gang was. Het nieuwe onderkomen van de Fondation Cartier pour l’art contemporain, dat discreet werd ingewijd, zal een blijvend stempel drukken op de culturele scène. Waar andere instellingen, zoals de Fondation Louis Vuitton of de Bourse du Commerce-Collection Pinault, meer prestige hebben getoond, heeft de Fondation Cartier gekozen voor terughoudendheid. De renovatie en verhuizing vonden plaats in de stille stilte van een gecontroleerde werkplaats, waarbij continuïteit en reflectie de voorkeur kregen boven grootspraak.

Veertig jaar na de oprichting en net als het vorige adres aan de boulevard Raspail ontworpen door de architect Jean Nouvel, is het gebouw opgevat als een innovatieve modulaire ruimte die zich leent voor een oneindig aantal configuraties. De architectuur werkt hier als een onthuller, die het erfgoed uitvergroot zonder het te bevriezen, het geheugen van de locatie uitbreidt en tegelijkertijd opnieuw uitvindt. Transparantie, beweging en licht worden metaforen voor het hedendaagse denken, dat voortdurend verandert. In deze nieuwe setting breekt kunst los van traditionele tentoonstellingskaders om zich te ontvouwen als een zintuiglijke en intellectuele ervaring. Dit architecturale gebaar, tegelijk radicaal en respectvol, weerspiegelt de diepe roeping van de Fondation Cartier: de vormen van het levende in vraag stellen, de verbanden tussen mens, natuur en technologie onderzoeken en van het museum een ruimte voor bewustwording en dialoog maken.

Onder de titel Algemene tentoonstellingbrengt de openingspresentatie bijna 600 werken samen uit vier decennia programmering. Dit overvloedige oeuvre illustreert de vitaliteit van een instelling die nooit heeft opgehouden de dialoog tussen disciplines, continenten en gevoeligheden aan te moedigen. Schilderijen, installaties, beeldhouwwerken, video’s en architectuur worden gepresenteerd in een vloeiende scenografie, ontworpen als een historische en zintuiglijke reis. Elk werk onthult een facet van de visie die de Fondation Cartier al sinds 1984 nastreeft: een visie die openstaat voor de wereld, met aandacht voor veranderingen in de levende wereld, voor de diversiteit van culturen en voor de poreusheid tussen kunst, wetenschap en natuur.

Geïnspireerd door zowel de universele tentoonstellingen van de XIXᵉ eeuw als de voormalige Grands Magasins du Louvre, viert dit evenement een Parijs dat een laboratorium van moderniteit was, waar materiële cultuur een spiegel van de wereld werd. Exposition générale is verre van een retrospectieve tentoonstelling en fungeert als een manifest: het stelt de vraag hoe hedendaagse kunst de krachten die onze tijd vormgeven zichtbaar kan maken, terwijl het de geest van openheid en experiment die ten grondslag ligt aan de identiteit van de Fondation Cartier verlengt.