Georges de La Tour: Tussen licht en schaduw

De Pasgeborene (uit het Musée des Beaux-Arts in Rennes), Job bespot door zijn vrouw (uit het Musée Départemental in Épinal), Vrouw met een vlo (uit het Musée Lorrain in Nancy), Berouwvolle Sint Pieter (uit het Cleveland Museum of Art) en de Boetvaardige Magdalena (uit de National Gallery of Art in Washington) alleen al laten het wonder zien dat de schilder uit Lotharingen verrichtte, die van het licht de vector van transcendentie maakte in het hart van zijn sobere composities. Want hoewel het naturalisme van de meesters beïnvloed door de Caravaggio revolutie de norm blijft, geeft de formele zuiverheid die zo kenmerkend is voor La Tour’s composities ze een extra ziel, een spirituele intensiteit als geen ander. Deze intensiteit is zelfs waarneembaar in de spelscènes (Caravaggio’s onderwerpen bij uitstek), zoals te zien is in The Dice Players in het Preston Park Museum, waar, net als in The Denial of Saint Peter (Musée d’arts de Nantes), het talent van de schilder voor het orkestreren van gebaren en blikken in een “stil drama” wordt onthuld.

“In plaats van een directe imitatie van de lessen van Caravaggio, ligt het unieke van het werk van Georges de La Tour in zijn persoonlijke interpretatie van het clair-obscur, gevoed door een radicaal realisme en een intense spiritualiteit die zijn composities een tijdloze moderniteit geven,” leggen de curatoren van detentoonstelling uit. En ze voegen eraan toe: “De pasgeborene illustreert met zeldzame intensiteit de manier waarop Georges de La Tour een huiselijke scène overstijgt door de pure kracht van het licht. Hoewel het op het eerste gezicht een eenvoudige kraamscène is, nodigt alles in de compositie uit tot een spirituele lezing – zozeer zelfs dat we niet anders kunnen dan er een voorstelling van de Maagd, Sint Anna en het Christuskind in zien. Georges de La Tour vermijdt alle expliciete religieuze attributen, met uitzondering van het licht, dat zowel van het kind als van de vlam zelf lijkt uit te gaan, alsof de goddelijkheid zichzelf onthult. [De bijna tastbare stilte van de scène – neutrale achtergrond, beperkt palet, onbeweeglijkheid van de figuren – versterkt het gevoel van contemplatie”.

Foto omslag: Georges de La Tour, De pasgeborene, ca. 1645, olieverf op doek, 76,7 x 95,5 cm, Rennes, Musée des beaux-arts © Rennes, Musée des beaux-arts