In het Parc, de graaf van Monte Cristo op het podium

We hebben de afgelopen weken veel gehoord over de onverbiddelijke wraak en genadeloze bestraffing door de graaf van Monte Cristo van degenen die verantwoordelijk zijn voor het verraad dat het leven vanEdmond Dantes verwoestte. Dit is ongetwijfeld te danken aan het succes van de film van deze zomer, met een meesterlijke Pierre Niney in de hoofdrol (meer dan acht miljoen kaartjes verkocht in Frankrijk alleen al sinds de release eind juni). Het is waar dat de roman van Alexandre Dumas een van de meest bewerkte werken is voor film, televisie en, in mindere mate, theateren muziek. Er zijn ook stripverhalen, parodieën, moderne versies en zelfs een musical (met Philippe Clay in de hoofdrol, die in 1965 in Brussel werd opgevoerd voor een korte opvoering in Parijs). Detheatrale bewerking van zo’n rijk verhaal, met zoveel gebeurtenissen die zich in twintig jaar afspelen, brengt enorme problemen met zich mee.

In Le Parc heeft Thierry Debroux een zeer bekwame versie gemaakt. In ieder geval vergemakkelijkt deze versie de toegang tot het labyrint van verhaallijnen van het werk en geeft deze bovenal duidelijk de evolutie weer van het mentale universum van de held die zich geleidelijk, maar te laat, realiseert hoezeer de uitvoering van zijn wraak een verdoemenis blijkt te zijn die net zo monsterlijk en pijnlijk is als het onrecht dat eraan ten grondslag ligt. Een onderwerp dat helaas niet uit de tijd is. De enscenering, ook van Thierry Debroux, creëert een soort afstandelijk effect, ongetwijfeld mede door de rol van Guy Pion als voorlezer-commentator. Deze getalenteerde performer neemt ook twee andere rollen op zich: die van de vader vanEdmond Dantès, die sterft van verdriet, en die vanAbbé Faria, Edmonds metgezel in tegenspoed in de gevangenissen van het Château d’If.

Faria is een sleutelfiguur in hetstuk. Hij onthult Dantès de schuilplaats van een kolossaal fortuin waarmee hij de almachtige graaf van Monte Cristo kan worden. Itsik Elbaz speelt het centrale personage, die evolueert van een jonge marineofficier die smoorverliefd is tot een gevangene in een smerige gevangenis, voordat hij de rijkste man ter wereld wordt met een obsessie voor wraak. Elbaz moet ook deAbbé Busoni en Lord Wilmore spelen, personages die door Monte Cristo zijn verzonnen en in wie hij zich vermomt om zijn wraak te plannen. Elbaz is het meest overtuigend als de koude, onbewogen en vastberaden burgerwacht, maar minder overtuigend in de scènes van pure emotie.

Hetzelfde geldt voor Anouchka Vingtier, die Mercédès speelt, de geliefde vanEdmond Dantès. Zij dacht dat hij dood was en is de enige die hem onmiddellijk herkent in de graaf van Monte Cristo. Ze is het meest ontroerend in de scènes waarin ze haar zoon wil beschermen. Een andere vrouwelijke rol is die van Haydée(Tiphanie Lefrançois), dochter van de laatste heerser van Janina en een Griekse prinses die als slavin wordt verkocht. Ze wordt gered door Monte Cristo en blijft hem trouw. Tot de schurken behoort Fernand de Morcerf. Verliefd op Mercédès, leidt zijn jaloezie en ambitie ertoe dat hij de lasterlijke brief post die de oorzaak is van alle ellende van Edmond, ook al was hij verondersteld zijn beste vriend te zijn. Hij trouwt met Mercédès en ze krijgen een zoon. Door zijn verraad kon hij generaal en graaf worden. Nicolas Ossowski ‘s interpretatie van de rol is een uitstekende weerspiegeling van de archetypische verrader.

Een andere schurk was de ambitieuze Danglars, schrijver van de beroemde brief waarin Dantès werd aangeklaagd als een Bonapartist (Louis XVIII was toen aan de macht). Als voormalig boekhouder werd hij baron en een weelderige bankier. Monte-Cristo zal zijn valse eer en zijn fortuin, gebouwd op corruptie en immoraliteit, vernietigen. Benoît Verhaert neemt de rol op zich en geeft het gehate personage behendig weer. Tot slot is er Jean-Philippe Altenloh als de verfoeilijke Gérard de Villefort, de openbare aanklager van de koning. Hij is waarschijnlijk het meest afschuwelijke personage van allemaal en is in staat om zijn pasgeboren overspelige zoon levend te begraven. Altenloh’s podiumprésence is indrukwekkend. De toneelopstelling, belichting en projecties zijn opmerkelijk, waaronder een soort schaduwspel op een verhoogde galerij achter op het toneel met een verrassend effect; het toneel wordt verlicht met variaties op de kleur zwart, geïnspireerd op het werk van de onlangs overleden schilder Pierre Soulages.

Een prachtig verhaal over vriendschap, liefde, verraad, wraak en verlossing te zien in het Théâtre Royal du Parc tot 19 oktober.

Foto omslag: © Aude Vanlathem