Het land van de kreken

Vanaf de kust hoef je alleen maar de grens over te steken, het mooie Aardenburg te passeren en via Sint-Jan-in-Eremo terug te keren naar België om optimaal te profiteren van deze rustgevende en weinig bekende regio. Land en water komen hier samen en vormen een merkwaardig, karakterloos mozaïek dat alleen wordt verstoord door het kabbelen van het water, het ruisen van de bladeren en vogelgezang. Rust heerst hier, en als je weet dat“eremo” woestijn betekent, begrijp je het al snel… Je moet teruggaan naar de Middeleeuwen om de aanwezigheid van deze kreken te verklaren, die het resultaat zijn van opeenvolgende overstromingen of agressieve oprukkende zeeën die nooit zijn opgevuld door de modder. Laten we de opzettelijke doorbraken niet vergeten die de dijken deden breken en de onverbiddelijke vijand vertraagden. Al heel vroeg werd vruchtbare grond door de graven van Vlaanderen aan de boeren geschonken, maar het leven was hard. Niet voor niets werd het dorp Sint-Margriete bekend als “-la-Mort”, zo verwoestend was het effect van het water! De kerk moest vier keer herbouwd worden. De oude dorpen Terpiete en Koudekerke zijn gewoon van de kaart verdwenen!

Dit land van kwelders enslikkes, dat de aanvallen van de zeegolven moet weerstaan, begon uiteindelijk getemd te worden in het begin van de ^16e eeuw, toen de bewoners dijken bouwden en geleidelijk terrein wonnen op de zee, wat deze geometrische polders verklaart die eruit zien alsof ze met een krijtlijn zijn getekend. Alleen de krommingen van de kreken verstoren op speelse wijze deze cartesiaanse wereld en creëren een uniek landschap dat is uitgeroepen tot natuurreservaat. Vogels en insecten gedijen hier goed, of ze nu op doorreis zijn of permanente bewoners. In het seizoen is het niet ongewoon om vogelaars tegen te komen, met een verrekijker in de hand, op zoek naar de imposante Bewick’s zwanen, waarvan de spanwijdte kan oplopen tot 2,5 meter. De bruine kiekendief, die af en toe tevoorschijn komt uit de rietvelden langs de kreken, heeft een ideale nestplaats gevonden, een van de weinige in België. De watersnip, goudplevier, harlekijn, blaffer, witborst en bonte strandloper waden met plezier in de modder, de speeltuin van de kustvogels.

Futen, gele wielewalen en blauwe vogeltjes

Bij de geringste dreiging duiken futen en dodaars door het water, net als bergeenden, scholeksters en veel minder schuwe krakeenden en slobeenden. Verstopt in de struiken zendt de blauwe vogel een paar fladderige tonen uit, maar de rakker slaagt erin om bijna vijfendertig andere soorten te imiteren, genoeg om meer dan één getraind oor van zijn stuk te brengen. De drake lijster, de gele wielewaal en de tortelduif, die is teruggekeerd uit Afrika, zijn minder sluw en verlevendigen het gebladerte van de massieve knotwilgen en de trotse populieren langs de oevers van het Leopoldkanaal. Clusters schapen grazen tussen de stammen, terwijl grauwe ganzen waken over hun jongen, een favoriete maaltijd voor vossen.

Wat de vegetatie betreft, groeien de trossen sleedoorn, wilde roos en kornoelje alleen of vormen ze onopvallende hagen. Aan de rand van de velden staan de gele bloemschermen van de gewone pastinaak naast de zeeaster, de roze bloemen van het stekelbrem, ook wel ossenstop genoemd, de dotterbloem en wolken wilde kervel waar vlinders en libellen overheen vliegen. De ene inham volgt op de andere… de Vrouwkenshoekkreek, de Blokkreek, de Boerekreek, ongetwijfeld een van de bekendste, de Hollandersgatkreek en de Oudemanskreek, waar een beeld van de Belgische kunstenaar Chris Ferket troont met de titel Quand le renard prêche la passion (Als de vos passie predikt, boer, pas op voor je ganzen).

De populierenhagen zetten het Leopoldkanaal op de kaart. Het 46 kilometer lange kanaal tussen Bouchoute en Heist werd gegraven tussen 1843 en 1854. Het hielp overstromingen onder controle te houden, moeraskoorts uit te roeien en de omliggende landbouwgrond te irrigeren. Een voetgangersveerpontje laat je het kanaal oversteken als je stappen je naar de oevers hebben geleid.

Andere vriendelijke silhouetten zijn die van de klokkentorens die ooit pelgrims en reizigers de weg wezen. In Sint-Jan-in-Eremo omringen 16e-eeuwse leibomen en grafstenen de witgekalkte gevels van de levendige kerk gewijd aan Johannes de Doper. De imposantere kerk van Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming in Watervliet heeft een aantal eersteklas kunstwerken. Naast een Mariabeeld van Lucas Fayd’herbe, landschappen geschilderd door Joos de Momper en een altaarstuk toegeschreven aan de Meester van Frankfurt, een kunstenaar wiens werk te zien is in het Louvre, het Prado en het Metropolitan Museum, is de kerk een uitstekend voorbeeld van de belangstelling die kan worden gewekt door een van de vijftien mooiste dorpen van Vlaanderen, het erfgoedcentrum van dit verrassende krekenland.

Cover foto: Niet ver van de Belgische kust biedt het land van de kreken een uniek landschap, perfect om te wandelen. De Meester Johan