Villa Saverys: een juweel van Henry Van de Velde

Dit dubbele huis werd in 1931 ingewijd en had in het begin een nogal vreemde naam, “Noordhinder-Westhinder”. De reden hiervoor? Simpelweg omdat het tussen de twee hellingbanen staat die destijds de Zeedijk en de Kustlaan met elkaar verbonden. Het werd gebouwd voor schilder Albert Saverys en koffiehandelaar en kunstliefhebber Maurice Colman. Beiden wilden een eigentijdse woning en deden een beroep op de beroemde architect Henry Van de Velde (1863-1957), die enige tijd eerder naar België was teruggekeerd. Het was 1928 en tegen die tijd tekende hij plannen voor zijn eigen huis in Tervuren, het Cohen-huis in de Franklin Rooseveltlaan, het Wolfers-huis in Elsene en het Lagasse-huis in Brussel. Dankzij zijn goede relaties met de burgemeester, Léon Lippens, kon de bouwmeester zich een plat dak veroorloven, waarmee hij de strenge stedenbouwkundige regels voor het bouwen in het Zoute overtrad.

Een van de opdrachtgevers, Albert Saverys (1886-1964), was geen onbekende in de Belgische kunstscène. Zijn werken kenden een groot succes en hij genoot al internationale bekendheid, wat hem in 1937 een retrospectieve opleverde in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Hij werkte samen met Kunstwerkstede Gebroeders De Coene in Kortrijk om interieurs te decoreren en meubels te creëren, waarvan sommige nog steeds de villa sieren. In overeenstemming met de creaties van die tijd ontwierp Van de Velde een kubusvormig volume met een sterke horizontale nadruk. Hij gebruikte beton voor de structuur, die hij bekleedde met zorgvuldig opnieuw gevoegde donkere baksteen. De afwisseling van rechte hoeken en rondingen en de metalen buisvormige loopbruggen op de hoekterrassen dragen bij aan de lijnstijl van de villa, een zeldzame verschijning aan de Belgische kust. Het nu geklasseerde gebouw geniet nog steeds van een ononderbroken zicht op zee en een duintuin, een bevoorrechte ligging op een boogscheut van het Zwin.

Wabbes, Saarinen, Olsen…

Het is geen gemakkelijke taak om deze iconische villa nieuw leven in te blazen, rekening houdend met de geschiedenis en de veranderingen die door de generaties heen hebben plaatsgevonden. Vandaag hebben twee zussen, Julie en Olivia Saverys, het roer overgenomen en staan ze achter de renovatie. Ze zijn zelf kunstenaars en openden ooit een galerie in Knokke. Vreemd genoeg werd het huis ooit verkocht aan de familie Vandecasteele, waar hun moeder van afstamde… die met Bruno Saverys trouwde. Dat was geen toeval! Het duo besloot zich te mengen in dit avontuur, dat ongetwijfeld hun overgrootvader zou hebben behaagd. Julie en Olivia namen contact op met Aurélie Penneman de Bosscheyde (zie ook ons artikel over het interieur van Le Zoute), die het project op zich nam. Hun scherpe gevoel voor detail en inzicht in volumes doen deze gepassioneerde vrouw, die in 2018 haar architectuurstudio opende, eer aan. Aangetrokken door prestigieuze projecten had ze zich geen betere uitdaging kunnen wensen!

Aurélie Penneman s’attache à étudier le style d’Henry Van de Velde avant de proposer, en étroite collaboration avec Julie et Olivia Saverys, des solutions contemporaines qui respectent l’ADN du lieu. Naît ainsi un intérieur dépouillé mais accueillant allant vers l’essentiel, meublé à grand renfort de designers reconnus. D’emblée, le hall donne le ton avec deux appliques 5 Bands Wall Lamp en laiton plaqué nickel de 1968 signées Jules Wabbes (1919-1974), encadrant une œuvre de l’artiste espagnole Mar Arza et de chaudes boiseries en sapelli, un arbre d’Afrique de l’Ouest d’un intense brun rouge. Cette essence tropicale de choix s’unit à merveille au teck birman constituant les marches courbées de l’escalier d’origine, un petit chef-d’œuvre à la barre chromée repolie typique des années 1930. Il fut créé par les frères De Coene qui étaient reconnus parmi les plus importants fabricants de mobilier Art déco en Europe. Une banquette Sofa 161 en teck et rotin de 1957 sortie des ateliers de Hans Olsen parachève la décoration.

De duik in het hart van de jaren 1930, afgewisseld met meer recente knipogen naar totale harmonie, is een compleet succes. De keuken, die is geopend naar het huis en het licht, heeft al zijn functionaliteit teruggekregen dankzij Cubex. Dit opbergsysteem met gestandaardiseerde compartimenten, ontworpen door Louis-Hermann De Koninck (1896-1984), was bijna dertig jaar lang een doorslaand succes. Het iconische model is nieuw leven ingeblazen door visionaire ondernemers als Xavier De Breucker en Nicolas Swinnen, die dit grote Belgische verhaal voortzetten en het succes nieuw leven inblazen. De kasten, met hun zichtbare scharnieren geaccentueerd door een chromen band, zijn afgerond op de hoeken om te herinneren aan de lijnarchitectuur van de villa. De blauwgrijze aardewerken tegels, de kap van kathedraalglas, kranen die lijken op die uit die tijd, bakelieten stopcontacten en randen op de plinten die de granieten vloer weerspiegelen, maken de look compleet.

Face à la cuisine, le coin repas est éclairé par une suspension de Louis Poulsen, un fabricant de luminaires danois qui fonda sa compagnie en 1874. On y trouve aussi deux sculptures de Gilbert Decock (1928-2007), un artiste knokkois qui fut aussi peintre et créateur de bijoux, une table et des chaises Tulip de l’architecte et designer américain d’origine finlandaise Eero Saarinen (1910-1961). Dans la salle à manger, autour d’une longue table dessinée par Bruno Saverys, des chaises de la firme Molteni, fondée en 1923, présentent des assises en zostère, un jonc de mer tressé qui renvoie au merveilleux panorama côtier. Quant au salon, une paire de fauteuils de Louis van Teeffelen (1921-1972), un designer néerlandais, permet de profiter de la remarquable cheminée de style paquebot datant de la construction. Des œuvres de Julie et Olivia Saverys ajoutent une touche colorée et côtoient un bas-relief de Sarah Bostwick et une sculpture coquillage de Stief Desmet. Comme on peut le constater, la villa Saverys a retrouvé son lustre d’antan, une renaissance particulièrement réussie !

Photo de couverture : La villa est l’une des rares à faire face directement à la mer, une situation privilégiée s’il en est à Knokke. © Mireille Roobaert